मंगलवर गणेशजीको पुजा आराधना गर्नाले आफुले चिताएका धेरै कुराहरु पुग्ने भनाइ छ । भगवान् गणेश प्रसन्न भएका केहि तथ्यहरु यस्तो छ ।
एक पल्ट महादेवजी पार्वती सहित नर्मदाको तटमा गए । वहाँ एक सुन्दर स्थानमा पार्वती जीले महादेवजी सँग पासा खेल्ने इच्छा व्यक्त गरिन् । तब शिवजीले भने- हाम्रो हार-जीतको साक्षी को हुनेछ? पार्वतीले तत्काल वहाँ घासका तेन्द्राहरू बटुलेर एक पुतला बनाइन् र उसमा प्राण-प्रतिष्ठा गरेर उसलाई भनिन्- बाबु! हामी पासा खेल्न चाहन्छौं, किन्तु यहाँ हार-जीतको साक्षी कोही छैन । अतः खेलको अन्तमा तिमी हाम्रो हार-जीतको साक्षी भएर भन्नु कि हामीमा कसले जीत्यो, को हार्यो ?
खेल आरम्भ भयो । दैवसंयोग तिनै पल्ट पार्वती जीले नै जीतीन् । जब अन्तमा बालक देखि हार-जीतको निर्णय गराइयो त उनले महादेवजीको विजय भने । परिणामतः पार्वती जीले क्रुद्ध भएर उसलाई एक खुट्टाको लङ्गडो हुने र वहाँको हिलोमा परिरहने र दुःख भोग्ने श्राप दिइन् ।
बालकले विनम्रता पूर्वक भने- आमा! मेरो अज्ञानवश यस्तो भएको छ । मैले कुनै कुटिलता या द्वेषको कारण यस्तो गरेन । मलाई क्षमा गर्नुहोस् तथा श्राप देखि मुक्तिको उपाय बताउनुहोस् । तब ममतारूपी आमाको मनमा दया आयो र उनले भनिन् – यहाँ नाग-कन्याहरू गणेश-पूजन गर्न आउने छन् । उनको उपदेश देखि तिमी गणेश व्रत गरेर मलाई प्राप्त गर्ने छौ । यति भनेर उनि कैलाश पर्वत गईन् ।
एक वर्ष पछि वहाँ श्रावणमा नाग-कन्याहरू गणेश पूजनको लागि आईन् । नाग-कन्याहरूले गणेश व्रत गरेर उस बालकलाई पनि व्रतको विधि बताए । तत्पश्चात बालकले १२ दिन सम्म श्रीगणेशजीको व्रत गर्यो । तब गणेशजीले उसलाई दर्शन दिएर भने- म तिम्रो व्रत देखि प्रसन्न छु । मनो वांछित वर माँग । बालकले भन्यो – भगवान! मेरो खुट्टामा यति शक्ति देउ कि म कैलाश पर्वतमा आफ्नो माता-पिता नजीकै पुग्न सकुँ र उनि ममा प्रसन्न होउन् ।
गणेशजी ‘तथास्तु’ भनेर अंतर्धान भए । बालक भगवान शिवको चरणहरूमा पुग्यो । शिवजीले उसलाई वहाँ सम्म पुग्ने साधनको बारेमा सोधे ।
तब बालकले सारा कथा शिवजीलाई सुनायो । उता त्यसै दिन देखि अप्रसन्न भएर पार्वती शिवजी देखि पनि विमुख भएकी थिइन् । तदुपरांत भगवान शंकरले पनि बालकको तरिका २१ दिन पर्यन्त श्रीगणेशको व्रत गरे, जसको प्रभावले पार्वतीको मनमा स्वयं महादेवजी देखि मिलनको इच्छा जाग्रत भयो।
शीघ्र नै कैलाश पर्वतमा आइन् । वहाँ पुगेर पार्वतीजीले शिवजीलाई सोधिन् – भगवान! तपाईंले यस्तो कुन उपाय गर्नुभयो जसको फलस्वरूप म तपाईंको नजीक दौडेर आएँ । शिवजीले ‘गणेश व्रत’को इतिहास उनलाई भने ।
तब पार्वतीजीले आफ्नो पुत्र कार्तिकेयसँग भेट्ने इच्छाले २१ दिन पर्यन्त २१-२१ को संख्यामा दूबो, पुष्प तथा लड्डुहरूले गणेशजीको पूजन गरिन् । एक्काइसौं दिन कार्तिकेय स्वयं नै पार्वतीजीसँग आएर मिले । उनले पनि आमाको मुख देखि यस व्रतको माहात्म्य सुनेर व्रत गरे ।
कार्तिकेयले यही व्रत विश्वामित्रजीलाई भने । विश्वामित्रजीले व्रत गरेर गणेशजीसँग जन्मले मुक्त भएर ‘ब्रह्म-ऋषि’ हुने वर माँगे । गणेशजीले उनको मनोकामना पूर्ण गरे । यस्तो हो श्री गणेशजी, जुन सबैको कामनाएँ पूर्ण गर्छन् ।
